సుప్రీంకోర్టు తీర్పుతో వేడెక్కిన తెలంగాణా రాజకీయాలు

(సి.హెచ్.ప్రతాప్)  

తెలంగాణ రాజకీయాల్లో సుప్రీంకోర్టు జారీ చేసిన తాజా ఆదేశాలు, "అనర్హత చట్టం"పై మరోసారి దృష్టిని కేంద్రీకరించాయి. ఇటీవల బీఆర్ఎస్ పార్టీకి చెందిన పదిమంది ఎమ్మెల్యేలు అధికార కాంగ్రెస్ పార్టీలోకి చేరిన నేపథ్యంలో, స్పీకర్ చర్యలు తీసుకోవాలంటూ దాఖలైన పిటిషన్‌పై సుప్రీంకోర్టు స్పష్టమైన ఆదేశాలు జారీ చేసింది. స్పీకర్ నిర్ణయాన్ని నిర్దిష్ట గడువులో ఇవ్వాలని సూచించింది. ఈ తీర్పు, ప్రజాస్వామ్య నైతికతను పునరుద్ధరించేందుకు ఒక అవకాశంగా భావించబడుతోంది.ఈ తీర్పుతో మరొకసారి తెలంగాణా రాజకీయాలు వేడెక్కాయి.1985లో 52వ రాజ్యాంగ సవరణ ద్వారా ప్రవేశపెట్టిన "అనర్హత చట్టం" ప్రకారం, ఒక ప్రజాప్రతినిధి తన పార్టీ నిర్ణయానికి వ్యతిరేకంగా ఓటేసినా లేదా వేరే పార్టీలోకి మారినా, అతనిని అనర్హుడిగా ప్రకటించవచ్చు. ఈ ప్రక్రియకు స్పీకర్ లేదా సభాపతే నిర్ణయాధికారి. కానీ గతంలో అనేక సందర్భాల్లో స్పీకర్ నిర్ణయాలు ఆలస్యం కావడం, పార్టీ అవసరాలకు అనుగుణంగా పాక్షికంగా వ్యవహరించడం వంటివి చట్టం ప్రభావాన్ని దెబ్బతీశాయి.ఇప్పుడు సుప్రీంకోర్టు తీర్పు తర్వాత స్పీకర్ ముందున్న బాధ్యత స్పష్టంగా కనిపిస్తోంది. కాంగ్రెస్‌లోకి చేరిన బీఆర్ఎస్ ఎమ్మెల్యేలు అనర్హులుగా ప్రకటించబడితే, అనివార్యంగా ఉప ఎన్నికలు జరగాల్సి ఉంటుంది. దీన్ని బీజేపీ ఒక అవకాశం‌గా చూడుతోంది. ఇప్పటికే రాష్ట్రంలో తన రాజకీయ ప్రాతినిధ్యాన్ని విస్తరించాలనే ప్రయత్నంలో ఉన్న బీజేపీ, ఈ ఉప ఎన్నికల్లో పటిష్ఠంగా పోటీచేసి శక్తి ప్రదర్శన చేయాలనే ఆలోచనలో ఉంది.ఇదే సమయంలో బీఆర్ఎస్ పార్టీ కూడా న్యాయపరమైన వ్యూహాలతో ముందుకు సాగుతోంది. సుప్రీంకోర్టు తీర్పు వెలువడిన తర్వాత పార్టీ అధినేత, మాజీ ముఖ్యమంత్రి కేసీఆర్ తన ఎర్రవెల్లి నివాసంలో పార్టీ నాయకులతో సమావేశం నిర్వహించి, కాంగ్రెస్ పార్టీకి అనుబంధంగా వ్యవహరిస్తున్న ఎమ్మెల్సీలపై చట్టపరమైన చర్యలు తీసుకునే అంశాన్ని చర్చించినట్లు సమాచారం. కేసీఆర్ లీగల్ సెల్ సభ్యులను చట్టపరమైన నిబంధనలను విశ్లేషించి, చర్యలు తీసుకునే అవకాశాలపై అధ్యయనం చేయమని ఆదేశించినట్లు తెలిసింది.బీఆర్ఎస్ నేతలు ప్రత్యేకంగా చెబుతున్న అంశం ఏమిటంటే—ఒకవేళ ఎవరైనా బీఆర్ఎస్ గుర్తుపై గెలిచిన వ్యక్తులు పార్టీని వదిలి వేరే పార్టీకి మద్దతు ఇస్తే, వాళ్లపై టెంత్ షెడ్యూల్ ప్రకారం అనర్హత వర్తించాలి. ఇది కేవలం ఎమ్మెల్యేలకు మాత్రమే కాదు, ఎమ్మెల్సీలకు కూడా వర్తించాలన్నది వారి వాదన. ప్రస్తుతం బీఆర్ఎస్‌కు 22 మంది ఎమ్మెల్సీలు ఉన్నారు. వీరిలో ఒకరు గ్రాడ్యుయేట్ నియోజకవర్గం నుంచి, 12 మంది స్థానిక సంస్థల కోటా నుంచి, 8 మంది ఎమ్మెల్యే కోటా నుంచి, ఇద్దరు గవర్నర్ నామినేషన్ ద్వారా ఉన్నారు. వీరిలో యెగ్గె మల్లేశం పదవీకాలం ఈ సంవత్సరం మార్చిలో ముగిసింది. మిగిలిన వారిలో నలుగురు కాంగ్రెస్ వైపు జారారు.ఇంతటితో కాక, కాంగ్రెస్ కూడా తాజా పరిణామాలతో కొంత వెనుకబడిన స్థితిలో కనిపిస్తోంది. అధికారంలో ఉన్నప్పటికీ జంప్ జిలానీల రూపంలో ఎదురవుతున్న ఛాలెంజ్‌ను అధిగమించడంలో తడబడుతోంది. బీజేపీ అయితే తన శక్తిని మరింత పెంచుకునే అవకాశం‌గా ఈ పరిణామాలను చూస్తోంది.ఈనెలలో స్పీకర్ 6 మంది బీఆర్ఎస్ ఎమ్మెల్యేల‌ను అనర్హులుగా ప్రకటిస్తే, తెలంగాణ అసెంబ్లీలో కాంగ్రెస్ పార్టీ బలంలో తక్షణమే మార్పు కలుగుతుంది. ప్రస్తుతం కాంగ్రెస్‌కి మొత్తం 64 మంది ఎమ్మెల్యేలు ఉన్నారు. వీరిలో 6 మంది అసలు బీఆర్ఎస్ తరఫున గెలిచి అనంతరం కాంగ్రెస్‌లో చేరారు. వీరు అనర్హులైతే, కాంగ్రెస్ బలం 58కి తగ్గుతుంది. అయితే, అసెంబ్లీలో మొత్తం సభ్యుల సంఖ్య 119 అయినా, 6 మంది అనర్హత వలన ఖాళీ అయ్యే సీట్లు గణనలో లేకపోతే, సభ బలం 113కి పరిమితం అవుతుంది. ఆపై సాధారణ మెజారిటీకి అవసరమయ్యే సంఖ్య 57 మాత్రమే. అందువల్ల కాంగ్రెస్ పార్టీకి సభ్యుల సంఖ్య 58గా కొనసాగితే, తక్కువ మెజారిటీ అయినా, అధికారంలో నిలబడగలదు. కాబట్టి ఈ అనర్హతలు తక్షణ రాజకీయ సమీకరణాలను పూర్తిగా తారుమారు చేయకపోయినా, వచ్చే ఉప ఎన్నికల దశలో అన్ని పార్టీలకు ఇది కీలకమైన పరిణామంగా మారనుంది.ఇది పూర్తిగా చూస్తే, సుప్రీంకోర్టు తీర్పు స్పీకర్ బాధ్యతను స్పష్టంగా గుర్తుచేస్తోంది. కానీ దీని వాస్తవిక ప్రభావం ఎంతవరకు రాజకీయ వ్యవస్థను శుద్ధి చేస్తుందన్నది ప్రశ్నగా మిగిలే అవకాశం ఉంది. అనర్హత చట్టాన్ని నైతిక పునాది మీద ఉపయోగిస్తే ప్రజాస్వామ్యం బలపడుతుంది. లేకపోతే ఇది కూడా రాజకీయ లబ్ధికోసం వక్రీకరించబడే మరో సాధనమే అవుతుంది.